Platonik Aşkın Tarihçesi

Aslında bu yazıyı yazmak hiç aklıma gelmiyordu ama bir arkadaşım büyük bir aşk acısı içerisindeydi. Üstelik öyle bir acı ki, ezelden başlamış, sonsuza kadar sürecek türden bir platonik aşk.


Platon’dan Günümüze

Ben dershanede, Platon’u anlatmadan önce derse ilgi çekmek için platonik aşkın tarihçesini anlatırdım. “Platonik aşk Platon’dan geliyor, biliyor muydunuz?” dediğimde gözlerde bir anlık parıltı olurdu.

Antik Yunan’da aşk anlayışı bugünkünden farklıydı. Erkekler eğitim için bir araya gelir, öğrencilik–öğretmenlik ilişkisi ve erkekler arası yakınlık yaygındı. Kadınlar eğitim hayatında yer almadığı için aşk çoğu zaman erkekler arasında yaşanıyordu. Bu yüzden Platon’un aşkı anlatırken verdiği örnekler genellikle erkek figürler üzerinden oluyordu.

Bazıları “platonik aşk aslında eşcinsel bir karşılıksız aşktır” diyor. Ama kavramın bugünkü anlamıyla tek taraflı aşk hâline gelmesi çok daha sonra, Rönesans’ta gerçekleşiyor.

Platon’un kastettiği aşk, gizli veya karşılıksız aşk değildi. Onun için aşk, ruhu yücelten, insanı bedensel arzuların ötesine taşıyan bir yolculuktu. Bugünkü platonik aşkımız ise Platon’un yüksek ideallerinden, dramatik WhatsApp statülerine ve “story’den gizleme” taktiklerine evrilmiş durumda.


Ukte ve Hayranlık

İnsan hayatında “ukte” olabilir mi? Olur. Örneğin ben 2001 Dünya Kupası’nda İlhan Mansız’a öyle aşıktım ki, onunla evlenmek için dua ederdim. Bir gün evleneceğimizden emindim. İçten içe “aslında o da bana aşıktı ama haberi yoktu” diye düşünüyordum. Liseden mezun olana kadar umudumu tam anlamıyla kesmedim.

Zamanla anladım ki mesele İlhan Mansız değilmiş; onun hakkında hiçbir bilgim yoktu. Tek bildiğim Dünya Kupası’nda attığı altın goldü. Aslında bana o duyguyu yaşatan şey, onun hayatıma girmesi ihtimali değil; bende uyandırdığı hayranlıktı.

Bazen birini görürsün ve onu hayatına yakıştırırsın. Onun senin olması değil, sana hissettirdiği hayranlık önemlidir. Orada âşık olduğun şey, onun varlığı değil, sende açığa çıkan duygudur.


Acının İçinde

Platonik aşkın acısı, ulaşamayacağın birine duyduğun histe gizlidir. Onu gördüğünde kalbin hızlanır, ama hiçbir şey değişmez. Gülüşü, sözleri, bakışları; senin dünyanda koca bir yer kaplar. Her hatırladığında içini bir boşluk kaplar, her hayalini kurduğunda büyür o boşluk.

Bu acı sadece kavuşamamak değil; hislerini ve umutlarını tek başına taşımaktır. Platonik aşk, hem güzel hem yakan bir histir; seni hem besler hem de sarsar. Belki de yaşasan bile, hayal dünyan kadar geniş şeyler yaşamayacaksın. Hayalindeki insan mükemmel; o mükemmelliği gerçek hayatta bozamayacaksın. O yüzden o iz, o hayal, her zaman sende kalacak.


Platonik Aşkın Güzelliği

Gerçekleşip gerçekleşmemesi, kavuşup kavuşmaman ya da kimsenin bilip bilmemesi önemli değil. Önemli olan, o his seni sen yapan duyguyu yaşatıyor; hayata bakışını, kalbini ve hayal gücünü besliyor.

Belki aşkın en temiz, en yüce hali budur. İnsan bazen sevdiği kişiyi sahiplenmek istemez, sadece onun varlığına ve kendisinde uyandırdığı güce hayran kalır. İşte platonik aşk, kalbin ve ruhun kendi içinde kurduğu en saf masaldır.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Link var mı?” diyen toplumun Freud’a değil, aynaya ihtiyacı var

Bak şimdi, baştan anlaşalım: Porno dediğin şey zaten uzun zamandır vardı. Oyunculuğu kötü, senaryosu kötü ama işlevi net. Kameralar, ışıklar, “oh yes”’ler… Bir de bizim memlekette patlayan “Türk ifşa” var. O başka bir şey. Daha karanlık, daha “bizden”, daha mahalle içi. Porno bir sektör, ifşa bir merak. Porno sahne, ifşa mutfağın içi. Ve itiraf edelim: Biz çoğu zaman sahneyi değil, mutfağı izlemeyi seviyoruz. Yani “tanıdık bir şey” gördüğümüzde ekran başında daha çok kalıyoruz. Çünkü dürtü kalite aramıyor, dürtü tanıdık arıyor. Kızın arkasındaki halı bizim evdekine benziyorsa, o video daha çok izleniyor. Çocuğun sesi mahalledeki X’e benziyorsa, link gruplarda dönüyor. Ama burada mesele sadece izlemek değil. Asıl mesele şu: Porno seni izletiyor, ifşa seni içine çekiyor. Porno fantezi, ifşa “acaba bu bizim karşı komşu mu” dedirtiyor. Orda rıza var, burada gizlilik ihlali. Ama ilginçtir: Türk toplumu, ikincisini daha çok seviyor. Çünkü yasak olan, ulaşılmaz olan, gizli olan… hep daha caz...
Devamı

Aşkın Ölümü Üzerine

Aşk öldü. Çocukken masallarda duyduğumuz, filmlerde izlediğimiz, şarkılarda dinlediğimiz şeyin aslında var olmadığını fark ettiğimizde öldü. Bir zamanlar dünyayı yerinden oynatabilecek kadar güçlü olduğuna inanıyorduk, ama meğer yerinden oynayan yalnızca bizim kalbimizmiş. Ne zaman öldüğünü tam olarak bilmiyoruz. Belki annemizin babamıza ya da babamızın annemize hiç âşık olmadığını fark ettiğimizde öldü. Belki ilkokulda yanımızdan geçen çocuğun gözlerimizin içi yerine yere baktığını anladığımızda. Belki de ilk aşkımızın, “Seni hiç unutmayacağım,” deyip arkasına bile bakmadan gittiği gün. Oysa biz aşkı ölümsüz sanmıştık, oysa biz aşkı bir varlık gibi görmüştük. Halbuki o, yalnızca biz inandığımız sürece var olan bir hayaldi. Nazım Hikmet’in dediği gibi: “En fazla bir yıl sürer yirminci asırlarda ölüm acısı…” Aşkın ölümü de belki bu kadar sürerdi, belki daha az. Ama biz onu kaybettiğimizde, onu sonsuza kadar özleyeceğimizi sandık. Sonra biraz daha büyüdük. Aşkın hep kazanacağını sandığı...
Devamı

Bir Tutkunun İzinde, Olmasa da Var

Olmayacak hikayelere tutulmak… Hepimiz o yoldan geçtik, belki hâlâ orada yaşayanlarımız var! Hani şu kafada kurup bir türlü hayatımıza dahil edemediğimiz hikayeler var ya, onlardan bahsediyorum. Çoğu zaman imkansız aşklara tutuluyosun; gözünde büyüttüğün biri, uzaktan baktığın bir hayat veya geri dönmeyecek bir bakış. Yahu, Sezen Aksu bile kaç kere söyledi; “Geri dön!” Ama kim dönüyor ki? Olmayacak bir hikayeye kapılmışsın, boşuna bekliyorsun. Aslında bu hikayeler taa antik çağlara kadar gidiyor. Mesela Pygmalion diye bir abimiz var, eski Yunan’da heykeltıraş… Kendi yaptığı heykele vuruluyor! Bildiğin mermer heykele… Bir düşün, adam kendine bile inanamıyor; “Bu heykel yaşıyor, göz kırptı sanki” diye. Neyse ki o zamanlar Tanrıça Afrodit varmış, adamın aşkına acımış da heykel canlanmış. Şimdi böyle bir durumda psikoloğa git derler ama o zaman işler daha masalsı çözülüyormuş, … E tabi, hepimiz Pygmalion kadar şanslı değiliz. Bizim hikayelerimizin tanrıçası Sezen Aksu. O, “Geri dön” diyo...
Devamı